Sự kiện - bình luận

NGƯỜI LÀM BÁO CÁCH MẠNG HỌC TẬP TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC PHONG CÁCH BÁO CHÍ HỒ CHÍ MINH

Thứ ba , 11/06/2024 | 12:25 GMT+7

Đạo đức, quy ước đạo đức nghề nghiệp người làm báo chính là những chuẩn mực được hình thành trong các mối quan hệ ứng xử nghề nghiệp của nhà báo, được thể chế hóa, được nhà báo và dư luận xã hội thừa nhận, trở thành những chuẩn mực điều chỉnh hành vi của người làm báo trong hoạt động thực tiễn. Trách nhiệm chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo cách mạng luôn lấy cơ sở nền tảng là tư tưởng, đạo đức báo chí cách mạng Hồ Chí Minh để học tập, phấn đấu; đóng góp tích cực vào sự nghiệp cách mạng của Đảng; trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Đạo đức người làm báo cách mạng là một nội dung quan trọng trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh mang giá trị cả lý luận và thực tiễn sâu sắc, góp phần to lớn vào việc định hướng và đào tạo cho các thế hệ nhà báo Việt Nam đủ đức, tài, trở thành lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời về đạo đức của người làm báo cách mạng. Người đã sáng lập nên nền Báo chí cách mạng Việt Nam, đã chăm lo gây dựng, dìu dắt và rèn luyện đội ngũ những người làm báo nước ta đồng thời là một nhà báo xuất sắc. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta một di sản báo chí vô cùng quý báu với một hệ thống tư tưởng, quan điểm chỉ đạo sâu sắc về thực tiễn và lý luận nghiệp vụ báo chí cách mạng cùng hàng nghìn tác phẩm báo chí mẫu mực đã được xuất bản.
Cuộc đời hoạt động cách mạng của Người không tách rời hoạt động báo chí. Người làm báo là để làm cách mạng và đã trở thành một nhà báo cách mạng. Các tác phẩm báo chí của Người có nội dung vô cùng sâu sắc và hết sức mẫu mực về hình thức thể hiện, tạo nên một phong cách độc đáo-phong cách báo chí Hồ Chí Minh. Tư tưởng về đạo đức người làm báo của Bác có thể khái quát ở một số điểm chủ yếu sau:
Đạo đức cách mạng nói chung, đạo đức người làm báo cách mạng nói riêng, theo Hồ Chí Minh được hiểu là phẩm chất của người làm báo cách mạng, là cơ sở, tiêu chuẩn đạo đức của nhà báo, là phương tiện điều chỉnh các mối quan hệ xã hội của nhà báo, mà phạm trù pháp luật không điều chỉnh được. Bởi, “Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”. Đạo đức báo chí không chỉ nằm trong phạm vi điều chỉnh thuộc các quy định của luật báo chí hiện hành, mà còn là ý thức, trách nhiệm và phương châm hành nghề của tất cả những người làm báo cách mạng, trong đó có những người làm báo cách mạng của Đảng. Thực hiện đúng quy ước đạo đức nghề nghiệp của người làm báo cách mạng sẽ tránh được những tác động tiêu cực trong cơ chế thị trường, giữ vững lòng tin của nhân dân, của xã hội; tuyệt đối trung thành với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ. Để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang của mình, cán bộ báo chí cần phải tu dưỡng đạo đức cách mạng, “cố gắng trau dồi tư tưởng, nghiệp vụ và văn hóa; chú trọng học tập chính trị để nắm vững chủ trương, chính sách của Đảng và Chính phủ; đi sâu vào thực tế, đi sâu vào quần chúng lao động”. Với tư cách là một nhà báo cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tự trau dồi đạo đức, phong cách của người chiến sĩ trên mặt trận báo chí và chính Người đã đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của báo chí cách mạng Việt Nam. Vấn đề hàng đầu Người đòi hỏi các nhà báo là phải có phẩm chất chính trị vững vàng, có đạo đức tốt. Sống lành mạnh, trong sáng, không lợi dụng nghề nghiệp để vụ lợi và làm trái pháp luật.
Trước hết, người làm báo cách mạng phải tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng của dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Người làm báo phải có lập trường kiên định vững vàng, luôn gắn bó với cán bộ, chiến sỹ, nhân dân; phải không ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ lý luận, chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, trau dồi đạo đức nghề nghiệp để có đủ năng lự, kinh nghiệm làm việc một cách tốt nhất, hiệu quả nhất.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, hoạt động báo chí là hoạt động chính trị-xã hội, nên nhiệm vụ của báo chí là phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân, nhà báo phải là chiến sĩ cách mạng trên mọi mặt trận. Báo chí là người tuyên truyền, người cổ động, người tổ chức chung, người lãnh đạo chung. Vì vậy, “nhiệm vụ của người làm báo là quan trọng và vẻ vang. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ ấy thì phải cố gắng học tập chính trị, nâng cao tư tưởng, đứng vững trên lập trường giai cấp vô sản”. Tại Đại hội đại biểu lần thứ 3 Hội nhà báo Việt Nam, Người chỉ rõ: “Nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng”. Đó là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân ta, cũng là nhiệm vụ của báo chí ta. Những lời dạy bảo của Bác đã giúp những người làm báo chân chính hiểu sâu sắc hơn về nghĩa vụ và trách nhiệm của mình trong cuộc đấu tranh vì một đất nước dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh.
Hai là, người làm báo cách mạng phải luôn gắn bó với quân chúng nhân dân, sáng tạo các tác phẩm báo chí thiết thực, giữ bản sắc văn hoá, phục vụ quần chúng. Nhà báo phải là chiến sỹ trên mặt trận tư tưởng, lí luận chính chị. Sinh thời, Bác coi báo chí vừa là một bộ phận cấu thành văn hoá, vừa là phương tiện xây dựng, truyền bá văn hoá; vừa là đội quân tiên phong trong công tác tư tưởng-văn hóa. Người sớm nhận ra vai trò và tác động to lớn của báo chí trong đấu tranh cách mạng. Người nói, muốn viết báo thì: Thứ nhất, cần phải gần gũi dân chúng, cứ ngồi trong phòng giấy mà viết thì không thể viết thiết thực; Thứ hai, ít nhất cũng phải biết một thứ tiếng nước ngoài để xem báo nước ngoài mà học kinh nghiệm của người ta; khi viết xong một bài, tự mình phải xem lại ba bốn lần, sửa chữa lại cho cẩn thận; tốt hơn nữa, là đưa nhờ một vài người xem và hỏi họ những câu nào, chữ nào không hiểu thì sửa lại cho dễ hiểu; Thứ ba, luôn luôn gắng học hỏi, luôn luôn cầu tiến bộ. Người có nhiều bài nói về công việc viết báo, chia sẻ kinh nghiệm viết báo với đồng nghiệp hoặc cán bộ cấp dưới. Người nói: “Kinh nghiệm của tôi là thế này: Mỗi khi viết một bài báo, thì đặt câu hỏi: Viết cho ai xem? Viết để làm gì? Viết thế nào cho phổ thông dễ hiểu, ngắn gọn dễ đọc? Khi viết xong, thì nhờ anh em xem và sửa giùm”. Vì vậy, người làm báo cách mạng cần xác định rõ đối tượng tiếp nhận thông tin trước khi cầm bút viết; nếu đối tượng của tờ báo là đại đa số dân chúng, cán bộ, chiến sỹ thì văn phong báo chí phải “giản đơn, dễ hiểu, phổ thông, hoạt bát”. Theo Bác thì cần viết những cái hay, cái tốt của dân ta, của bộ đội ta, của bạn bè ta, đồng thời phê bình khuyết điểm của chúng ta, của cán bộ, nhân dân, bộ đội; cần viết cho mọi tầng lớp người Việt Nam, không phân biệt già trẻ, nam nữ, tôn giáo, đảng phái; cần viết để tuyên truyền, để giác ngộ, để đoàn kết, để thức tỉnh quần chúng; cần viết gọn gàng, sáng sủa, mạch lạc, có đầu, có đuôi, có nội dung. Người rất coi trọng về hình thức bài báo; hình thức phải ngắn gọn với ngôn ngữ trong sáng, giản dị, dễ hiểu. Theo Bác, ngắn gọn không có nghĩa là cộc lốc mà là gọn gàng, rõ ràng, có đầu, có đuôi, có nội dung thiết thực. Muốn viết được trong sáng, giản dị, dễ hiểu thì nhà báo phải học cách nói của quần chúng, của bộ đội; phải thực sự học quần chúng. Sự trong sáng, giản dị, dễ hiểu là bắt nguồn từ sự hiểu biết thấu đáo về bản chất của sự vật, từ sự gắn bó với truyền thống dân tộc, quân đội trong cách cảm, nếp nghĩ. Người không những am hiểu ngôn từ của nhiều dân tộc mà còn là bậc thầy về sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt. Người khẳng định: “Viết thế nào cho phổ thông, dễ hiểu”. Bởi vì, với đối tượng là quần chúng và mục đích là vì nhiệm vụ cách mạng, thì tính phổ thông, dễ hiểu là cách giao tiếp chủ yếu, công việc đó là để phục vụ đại bộ phận quần chúng nhân dân.

Đội ngũ cán bộ, phóng viên Tạp chí Tinh hoa Đất Việt luôn nỗ lực học tập tư tưởng, đạo đức phong cách báo chí Hồ Chí Minh

Ba là, người làm báo cách mạng luôn trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật, làm tròn nghĩa vụ công dân, làm tốt trách nhiệm xã hội. Bác Hồ coi tính trung thực của nhà báo là một tiêu chuẩn đạo đức rất quan trọng trong hoạt động nghề nghiệp báo chí. Đồng thời, Người cũng đòi hỏi các nhà báo trong mọi trường hợp khen cũng như chê đều với động cơ trong sáng, khách quan, không thể viết báo vì mục đích vụ lợi, cá nhân, ích kỷ. Người cho rằng “một tờ báo mà không được đại đa số quần chúng ham muốn thì không xứng đáng là một tờ báo”.
Nhà báo chân chính phải chuyên nghiệp trong cách hành nghề, phải trung thực, khách quan, tôn trọng sự thật. Người nói: “Không biết rõ, hiểu rõ, chớ nói, chớ viết. Khi không có gì cần nói, không có gì cần viết, chớ nói, chớ viết càn” và “chưa điều tra, chưa nghiên cứu, chưa biết rõ, chớ nói, chớ viết”. “Viết giản dị thôi, và phải đúng sự thật. Không được bịa ra”; “Không nên chỉ viết cái tốt và giấu đi cái xấu. Nhưng phê bình phải đúng đắn. Nêu cái hay, cái tốt thì phải có chừng mực, chớ phóng đại... Phê bình thì phải phê bình một cách thật thà, chân thành, đúng đắn”. Người đòi hỏi các nhà báo trong mọi trường hợp khen cũng như chê đều với động cơ trong sáng, khách quan; không thể viết báo vì mục đích vụ lợi, cá nhân, ích kỷ. Báo chí phải phản ánh đúng những ý kiến xây dựng của nhân dân; nói lên tâm tư, nguyện vọng, kiến nghị của dân đối với công cuộc xây dựng đất nước; báo chí phải chống nạn tham nhũng, buôn lậu; chống lại tội ác và các tệ nạn xã hội; chống lại những biểu hiện tha hóa, sa sút về phẩm chất, đạo đức và lối sống. Báo chí phải đem đến cho công chúng niềm tin ở sự thật, tin ở sự nghiêm minh của pháp luật, đặc biệt tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, tin vào chính sách, pháp luật của Nhà nước, truyền thống cách mạng của nhân dân ta. Người làm báo “Bộ đội Cụ Hồ” không những phải làm tròn trách nhiệm nghĩa vụ của một người quân nhân cách mạng mà phải gương mẫu chấp hành pháp luật, làm tròn nghĩa vụ công dân, làm tốt trách nhiệm xã hội.
Bốn là, người làm báo cách mạng luôn nêu cao tinh thần phê bình và tự phê bình, khiêm tốn cầu tiến bộ. Tự phê bình và phê bình là vấn đề rất quan trọng, là một trong những quy luật phát triển của Đảng và là nguyên tắc, chế độ thường xuyên trong tổ chức và sinh hoạt Đảng. Bác dạy: Đảng cách mạng cần tự phê bình và phê bình như ta cần không khí; cũng như người có bệnh, nếu giấu giếm bệnh tật trong mình không dám uống thuốc, để bệnh ngày càng nặng thêm, nguy đến tính mạng; “Mỗi cán bộ, mỗi đảng viên, mỗi ngày phải tự kiểm điểm, tự phê bình, tự sửa chữa như mỗi ngày phải rửa mặt. Được như thế thì trong Đảng sẽ không có bệnh mà Đảng sẽ mạnh khoẻ vô cùng”. Làm báo cũng vậy, Bác thường nhắc nhở cán bộ, nhà bó, phóng viên các báo, đài phải luôn luôn có thái độ cầu thị nghiêm túc, trung thực trong tự phê bình và phê bình. Bác viết: Dưới chế độ dân chủ, thì mọi người trước hết là mọi cán bộ, đảng viên, mọi cơ quan và đoàn thể cần phải thật thà tự phê bình và hoan nghênh người khác phê bình mình; có như vậy mới tiến bộ được.
Làm việc với cán bộ Ban Tuyên huấn Trung ương Đảng (6.1968) về việc xuất bản loại sách người tốt, việc tốt, Người dạy: “... Các chú nhớ ở trang đầu mỗi cuốn sách đều phải ghi một câu: “Hoan nghênh bạn đọc phê bình”. Người căn dặn: “Sẵn đây, nếu các cô, các chú đồng ý, thì Bác xung phong phê bình các báo: - Bài báo thường quá dài… Thường nói một chiều và đôi khi thổi phồng các thành tích, mà ít hoặc không nói đúng mức đến khó khăn và khuyết điểm của ta”.
Năm là, người làm báo cách mạng phải tiên phong “bút chiến” chống “diễn biến hoà bình” trên lĩnh vực tư tưởng lý luận. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Công tác đấu tranh phản bác, ngăn chặn các thông tin xấu độc, quan điểm sai trái, thù địch có lúc, có nơi còn bị động, thiếu sắc bén, tính chiến đấu chưa cao; công tác nắm bắt dư luận trước những sự kiện, tình huống bất ngờ còn chưa kịp thời”. Cùng với đó, “Một bộ phận cán bộ, đảng viên bản lĩnh chính trị không vững vàng, suy thoái về tư tưởng chính trị, còn hoài nghi, mơ hồ về mục tiêu, lý tưởng của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta; một số ít hoang mang, dao động, mất lòng tin; cá biệt còn phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối đổi mới của Đảng”. Trong đó có báo chí Việt Nam còn bộc lộ một số hạn chế về công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, chấp hành định hướng tuyên truyền của cơ quan chức năng. Sức thuyết phục, tính lý luận, “bút chiến” trong nội dung thông tin, tuyên truyền, đấu tranh phản bác chưa cao..
Đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa của đội ngũ những người làm báo là một phương thức quan trọng nhằm làm thất bại chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch và thủ đoạn “phi chính trị hóa” quân đội; thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Thực hiện tốt nhiệm vụ này sẽ góp phần tăng cường trận địa tư tưởng của Đảng trong giai đoạn cách mạng mới.
Người làm báo cách mạng phải tiên phong “bút chiến” trong việc đấu tranh bảo vệ, giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh là điều kiện tiên quyết. Những người làm báo cần kiên trì tiến hành trên mặt trận “bút chiến”, phê phán hệ tư tưởng tư sản, tư tưởng xã hội-dân chủ, chủ nghĩa thực dụng. Cần kiên quyết bảo vệ Cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng, đặc biệt là mục tiêu, lý tưởng, con đường mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn. Đấu tranh bảo vệ nguyên tắc tổ chức và hoạt động, mối quan hệ giữa các thiết chế quyền lực của nhà nước; có biện pháp thiết thực củng cố và phát triển mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước với các thành tố trong hệ thống chính trị và nhân dân. Phê phán, bác bỏ các quan điểm tư tưởng và ý đồ thực hiện chủ nghĩa đa nguyên chính trị, chế độ đa đảng đối lập. Phát hiện kịp thời chỉ rõ những tư tưởng, văn hóa sấu độcxâm nhập vào Việt Nam.
Để làm tốt vai trò nhiệm vụ của mình trong cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, Báo chí cách mạng và hệ thống thông tin trong bối cảnh chuyển đổi số trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư phải đủ mạnh mới có thể thực hiện tốt các yêu cầu đề ra. Muốn vậy, lực lượng nòng cốt, đội quân chủ lực và tiên phong là đội ngũ phóng viên, biên tập viên cần phải được giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao phẩm chất đạo đức, có trình độ cao, chuyên nghiệp là một đòi hỏi cấp bách hiện nay.
Rõ ràng việc thực hiện được hay không những âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch hoàn toàn không phụ thuộc vào ý muốn của nó. Nếu bản thân chúng ta-những người làm báo cách mạng có lập trường kiên định vững vàng, các phương tiện thông tin đại chúng của chúng ta sắc bén, quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trơng, chính sách và các quan điểm của Đảng chắc chắn chúng ta có thể đẩy lùi được nguy cơ trong cuộc đấu tranh này. Vai trò của báo chí cách mạng nói chung, đạo đức người làm báo nói riêng là hết sức quan trọng, góp phần không nhỏ vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Đạo đức Hồ Chí Minh về người làm báo cách mạng Việt Nam cũng chính là ý thức trách nhiệm chính trị của người làm báo cách mạng. Làm báo thực chất là làm chính trị. Ý thức nghề nghiệp của người làm báo trước hết là ý thức và bản lĩnh chính trị. Đó là ý thức về một lập trường chính trị cách mạng, là thái độ bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa, chủ động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu hoạt động chống phá của các thế lực thù địch trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng, văn hóa; kiên quyết chống lại sự phá hoại của kẻ thù. Đó là cơ sở cốt lõi để mỗi nhà báo cách mạng tự minh phấn đấu vượt lên, cống hiến toàn tâm, toàn lực cho sự nghiệp cách mạng. Học tập đạo đức báo chí Hồ Chí Minh, mỗi cán bộ, đảng viên, chiến sỹ xung kích trên mặt trận tư tưởng-văn hóa của Đảng, thực hiện tốt trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ của người làm báo trong giai đoạn cách mạng mới, xứng đáng với niềm tin cậy của Đảng, của nhân dân./.

NGUYỄN VĂN HƯNG

Bình luận

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

                      
                         “Sinh viên thế hệ mới 2024” – Sân chơi ý nghĩa cho sinh viên
                      Tiếp nối thành công của “Sinh viên thế hệ mới 2023”, Đài truyền hình quốc gia VTV phối hợp với Hội Sinh viên Việt Nam và Herbalife tổ chức...

                         ĐẠI HỌC Y VÀ CHƯƠNG TRÌNH “TẾT VÌ NGƯỜI BỆNH”
                         Sáng ngày 24/01/2024, sinh viên Trường Đại học Y Hà Nội đã cùng nhau gói bánh chưng tặng bệnh nhân ăn Tết Giáp Thìn 2024...

                         PHUC KHANG CORPORATION TIẾP TỤC HÀNH TRÌNH “GREEN STUDY TOUR - LAN TỎA TRI THỨC XANH” TRONG MÙA HÈ 2023
                          Trong không khí sôi nổi và nhiệt huyết của các chiến dịch thanh niên, tình nguyện viên mùa hè xanh, tại Phuc Khang Corporation, chuyến...

                         Mẹ đã có cả nước non
                      Tháng Bảy mùa tri ân, tháng Bảy mùa tưởng nhớ! Đằng sau những khúc khải hoàn ca chiến thắng, là bao cuộc đời, bao sự hy sinh. Vì độc lập,...

                         CUỐN SÁCH: KIÊN QUYẾT, KIÊN TRÌ ĐẤU TRANH PHÒNG, CHỐNG  THAM NHŨNG, TIÊU CỰC, GÓP PHẦN XÂY DỰNG ĐẢNG  VÀ NHÀ NƯỚC TA NGÀY CÀNG TRONG SẠCH VỮNG MẠNH 
                      Cuốn sách “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng (PCTN), tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày...