Văn hoá truyền thống

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định – Người gìn giữ và lan tỏa tín ngưỡng thờ Mẫu

Thứ ba , 14/10/2025 | 12:13 GMT+7

Gần 40 năm qua, nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định đã dành trọn tâm huyết để giữ gìn sự uy nghiêm, lan tỏa di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt. Với ông, tín ngưỡng không chỉ là niềm tin, mà còn là trách nhiệm, là lẽ sống gắn liền với từng hơi thở của mùa thu Hà Nội.

Hà Nội vào những ngày chớm thu, không khí se se, gió heo may nhè nhẹ mang theo hương hoa sữa thoang thoảng. Trong khoảng trời dịu mát ấy, lời ca chầu văn đâu đó vang vọng, như hòa quyện cùng nhịp sống, gợi nhớ những giá trị tâm linh đã gắn bó với bao thế hệ người Việt. Giữa bức tranh thu thanh bình, có một địa chỉ quen thuộc đối với những người con nặng lòng với tín ngưỡng thờ Mẫu – Phủ An Linh Khang Trường, xã Phúc Thịnh, thành phố Hà Nội (trước đây là xã Bắc Hồng, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội). Nơi ấy, gần 40 năm qua, nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định đã dành trọn tâm huyết để giữ gìn sự uy nghiêm, lan tỏa di sản thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt. Với ông, tín ngưỡng không chỉ là niềm tin, mà còn là trách nhiệm, là lẽ sống gắn liền với từng hơi thở của mùa thu Hà Nội.

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định- Chủ quản Phủ An Linh Khang Trường chụp ảnh lưu niệm cùng với Tiến sĩ Đặng Thị Bích Liên – Nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch

Cơ duyên với cửa Thánh
Năm 17 tuổi, khi còn là một thanh niên, nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định đã bị “cơ hành” dấu hiệu đặc biệt gắn liền với những người có căn số. Trải qua nhiều trăn trở, đến năm 1988, ông may mắn gặp được thầy Nguyễn Văn Chung ở Hà Nội. Thầy đã mở phủ, dẫn dắt ông bước vào con đường thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu. Cũng từ đó, Phủ An Linh Khang Trường ra đời, ban đầu chỉ là một ngôi phủ nhỏ bé, đơn sơ, sau nhiều lần trùng tu, đến nay đã trở thành không gian khang trang, sạch đẹp với diện tích hơn 100m², là chốn linh thiêng uy nghiêm cho nhân dân khắp nơi tìm về. Ông chia sẻ: “Làm đồng thầy gần 40 năm, tôi luôn coi việc giữ sự chỉn chu, chuẩn mực trong mỗi lần lên khăn chầu áo ngự theo lối cổ là cách tỏ lòng tôn kính với Thánh Mẫu. Đồng thời, đó cũng là cách để bảo tồn cái gốc linh thiêng, không cho nghi lễ bị lai tạp hay biến tướng”.
Người truyền dạy tận tụy
Không chỉ thực hành, nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định còn tâm huyết với công tác truyền dạy. Ông quan niệm: muốn di sản sống bền vững, phải có thế hệ kế cận hiểu đúng và làm đúng. Từ nhiều năm qua, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, đặc biệt là Phòng Văn hóa thông tin huyện Đông Anh (cũ), ông đã tham gia sáng lập Câu lạc bộ Bảo tồn Văn hóa thờ Mẫu và hát văn huyện Đông Anh (năm 2016). Mỗi năm, câu lạc bộ đều tổ chức hai khóa học, mỗi khóa gồm hai lớp, mỗi lớp 10 học viên. Cứ thế, lớp này nối tiếp lớp kia, nhiều thế hệ cung văn, thanh đồng trẻ đã trưởng thành. Trong giảng dạy, ông không chỉ hướng dẫn các làn điệu hát văn, cách trình đồng mở phủ, mà còn nhấn mạnh đến tinh thần: thành tâm – chuẩn mực – hiểu đúng bản chất. Với ông, “học hát mà không hiểu ý nghĩa thì chỉ là cái vỏ; phải hiểu để yêu, yêu để giữ, giữ để truyền”.

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định – Chủ nhiệm Câu lạc bộ Bảo tồn Văn hóa thờ Mẫu và hát văn huyện Đông Anh đón nhận những lãng hoa tươi thắm từ các học viên trong một khóa học năm 2024.

Giữ uy nghiêm của phủ, bảo tồn từ gốc rễ
Phủ An Linh Khang Trường không chỉ là không gian tâm linh, mà còn là minh chứng cho sự tâm huyết trong bảo tồn. Trải qua ba lần trùng tu, Phủ hôm nay vừa khang trang, vừa uy nghiêm, đủ đầy công năng, đặc biệt chú trọng công tác phòng cháy chữa cháy để bảo vệ di sản. Mỗi khi có buổi hầu đồng, không khí trang nghiêm, trật tự và nề nếp luôn được giữ vững. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định tâm niệm: “Làm đồng thầy, trước hết phải gương mẫu. Không chỉ trong nghi lễ, mà còn trong nếp sống, cách hành xử. Nếu bản thân không chuẩn mực thì không thể giáo hóa, truyền dạy cho người khác được”. Chính vì thế, gần 40 năm qua, ông luôn duy trì sự uy nghiêm, vừa giữ được niềm tin cho người dân, vừa tạo ra môi trường trong lành để thế hệ kế cận học tập.

Phủ An Linh Khang Trường – không gian thiêng liêng, nơi lưu giữ giá trị văn hóa và gắn kết cộng đồng qua các hoạt động tâm linh và lễ hội.

Những ghi nhận đáng tự hào
Sự cống hiến bền bỉ của nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định đã được ghi nhận bằng nhiều phần thưởng cao quý. Đặc biệt, năm 2016 ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú. Năm 2018 và 2019, ông được Liên hiệp các hội UNESCO trao tặng nhiều bằng khen và chứng nhận. Năm 2022, ông tiếp tục nhận bằng khen của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Những phần thưởng ấy không chỉ là niềm tự hào cá nhân ông, mà còn là sự khẳng định cho giá trị đích thực của tín ngưỡng thờ Mẫu. Nó tiếp thêm cho ông động lực, để tiếp tục giữ lửa và truyền lửa.

Những phần thưởng cao quý là minh chứng cho những cống hiến bền bỉ của Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định trong sự nghiệp gìn giữ và lan tỏa tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt

Lan tỏa di sản ra thế giới
Không dừng lại trong phạm vi quê hương, nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định còn nhiều lần mang hình ảnh tín ngưỡng thờ Mẫu giới thiệu tại nước ngoài. Ông coi đó là sứ mệnh quảng bá bản sắc dân tộc ra thế giới, để bạn bè quốc tế hiểu và trân trọng. Tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt có sức sống mạnh mẽ, nhân văn và giàu tính nghệ thuật. Nghệ nhân ưu tú mong lớp trẻ không chỉ tiếp nối ở trong nước, mà còn đủ tự tin mang di sản ra quốc tế. Đó là cách để tín ngưỡng ngày càng hưng thịnh, trở thành niềm tự hào của dân tộc.
Kỳ vọng vào thế hệ kế cận
Khi nói về thế hệ trẻ, ánh mắt ông ánh lên niềm tin: “Tôi chỉ mong các bạn giữ được sự trong sáng, thành kính. Đừng biến nghi lễ thành trò phô trương, thương mại hóa. Phải luôn nhớ, đây là di sản của cha ông, là bản sắc của người Việt”. Ông cũng nhấn mạnh là người đồng thầy, cung văn trẻ không chỉ học hát văn, thực hành nghi lễ, mà còn phải biết trách nhiệm của mình trong việc lan tỏa và quảng bá. Cứ đến nơi nào, ta gieo duyên nơi đó, để tín ngưỡng Tam phủ ngày càng tỏa sáng.
Hành trình gần 40 năm gắn bó với tín ngưỡng thờ Mẫu, nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định đã để lại nhiều dấu ấn từ việc gìn giữ sự uy nghiêm của phủ, truyền dạy cho lớp trẻ, phối hợp cùng chính quyền trong bảo tồn, đến việc quảng bá di sản ra quốc tế. Ông không chỉ là người giữ lửa, mà còn là ngọn đuốc soi đường cho thế hệ kế cận. Trong bối cảnh hội nhập, khi nhiều giá trị văn hóa truyền thống có nguy cơ mai một, những con người như ông chính là điểm tựa vững chắc. Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ là một di sản tâm linh độc đáo của người Việt sẽ tiếp tục được gìn giữ, lan tỏa và trường tồn, nhờ vào sự tận tâm, kiên trì và tình yêu tha thiết của những người thức hành tín ngưỡng như nghệ nhân ưu tú Nguyễn Văn Định.

PHAN TÂN

Bình luận

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

                      
                         “Sắc thu Cửa Nam” – Khi tình yêu Hà Nội được gửi gắm trong từng khuôn hình
                          Giữa tiết trời thu dịu dàng của Hà Nội, phường Cửa Nam rực rỡ hơn bao giờ hết với cuộc thi ảnh “Sắc thu Cửa Nam” – một sân chơi ý...

                         NGƯỜI PHỤ NỮ NGUYỆN GIEO NHỮNG ĐIỀU THIỆN LÀNH
                          Người ta vẫn quen gọi bà bằng cái tên mộc mạc, gần gũi – bà Hiền “in”. Cái tên ấy đã gắn với gần trọn cuộc đời bà,...

                         Thiếu tướng Anh hùng LLVTND Nguyễn Đức Huy: VỊ TƯỚNG TRÍ DŨNG, THỦY CHUNG CÙNG ĐỒNG ĐỘI
                          Trong tháng Chín lịch sử này, những người lính Mặt trận Vị Xuyên chúng tôi thật vô cùng xúc động khi được tới thăm và...

                         Chùa Vạn Phúc: Gieo Hạt Từ Bi – Ươm Mầm Hiếu Nghĩa
                              Mỗi kỳ nghỉ hè về, chùa Vạn Phúc lại rộn ràng đón bước chân của hàng trăm em nhỏ, thanh thiếu niên trở...

                         Bánh trung thu giảm đường mía - xu hướng mới trong mùa trăng 2025
                      Trung Thu – mùa của đoàn viên và của những chiếc bánh được nướng vàng ươm, thơm lừng và có lẽ một mùa trăng trọn vẹn chính...