Nét đẹp đời thường

Trong suốt tuổi trẻ của mình, ngoài khoảng thời gian phải đi học và làm việc thì cô luôn tới nghe kinh Phật, nghe hát Chầu văn và giúp các công việc trong chùa. Từ đó, cô nhất tâm một lòng phụng sự Thánh, cô thường chỉ đến các đền hầu theo tâm linh mách bảo, Ngài cho cô đi đâu thì cô đi đấy chứ không theo các thầy đến đền này, phủ kia vì thiêng. Cho tới khi năm cô 27 tuổi cô mới bắt đầu lập điện thờ Tam, Tứ phủ, bản điện “ Đền Mẫu Thượng”. Cô luôn nhất tâm và quan niệm rằng bất kể chúng ta ai muốn tu theo học Đạo thì đều phải xuất phát từ chính cái tâm hướng đạo của mình. Đối với cô, Đạo Mẫu là một dạng đức tin vô cùng linh thiêng và việc thờ Thánh của Đạo Mẫu không phải là một nghề nghiệp để tạo thu nhập, mà là một trách nhiệm giống với việc người con giữ tròn chữ “Hiếu” với cha mẹ mình.
Đến với Thánh cô Năm không chỉ tìm được một điểm tựa tinh thần cho bản thân mà còn được mách bảo nhiều điều. Ở nhà cô là một người vợ rất mực yêu thương chồng, là một người mẹ vĩ đại, luôn lo lắng quan tâm cho con cái của mình. Khi đi hầu Thánh cô lại trở thành một con người ngoan đạo, chuẩn mực. Với tâm nguyện gìn giữ những giá trị tốt đẹp, cô Năm đã trở thành Thủ nhang Đền Mẫu Thượng thuộc xã Lan Mẫu, Huyện Lục Nam, Tỉnh Bắc Giang.

Theo Nghệ Nhân Nguyễn Thị Năm: Tài hoa của các thanh đồng được thể hiện trong thời gian thực hành giá đồng. Bởi mỗi giá đồng lại có những tính cách hoàn toàn khác nhau, lúc vi nam, vi nữ, mỗi giá hầu đều biểu hiện sắc thái, tính cách riêng biệt. “Chẳng hạn, giá Chầu, Chúa là tướng nghiêm trang, giá Cô là đi đứng nhẹ nhàng, uyển chuyển; hầu giá quan Hoàng Mười là phải thể hiện ra nét uy nghi, mạnh mẽ… Đặc biệt, trước mỗi giá hầu là phải giữ giới để cơ thể được thanh lọc, bước vào cửa điện là phải nghiêm trang, như thế mới giữ được sự tôn nghiêm, linh thiêng của đạo Mẫu” – đồng thầy Nguyễn Thị Năm cho hay.

Hơn 30 năm tham gia cống hiến cho Phật Thánh, với tấm lòng hướng thiện trong sáng và phục dựng các lễ hội ở các Chùa Đền, Phủ, Miếu tại tỉnh Bắc Giang cũng như khu vực phía bắc, đồng thầy Nguyễn Thị Năm đã được nhận nhiều sự tin tưởng và tín nhiệm của các cơ quan địa phương, xã, huyện, tỉnh. Tới nay cô đang được giao trọng trách đảm nhiệm phó chủ nhiệm câu lạc bộ hát văn, diễn xướng hầu đồng huyện Lục Nam và đã truyền dạy cho hàng trăm con nhang đệ tử từ nam ra bắc trên khắp cả nước. Đồng thời cô nhận được nhiều huy chương kỷ niệm chương, Bằng khen, Giấy khen của các ban ngành, Hội di sản Văn hóa Việt Nam, Bằng chứng nhận của các tổ chức nghiên cứu trung tâm nghiên cứu và Bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam.
Ngoài việc phụng sự tâm linh, truyền trao định hướng kiến thức cho cộng đồng, đồng thầy Nguyễn Thị Năm còn có những đóng góp tích cực trong các hoạt động từ thiện, ủng hộ cứu trợ đồng bào bị thiên tai lũ lụt, công việc đền ơn đáp nghĩa, để phục vụ mục đích an sinh xã hội, thể hiện sự tương thân tương ái với tôn chỉ “Tốt đời đẹp đạo” nhằm mục đích hoằng dương Thánh Đạo. 
Ngày nay, cùng với sự phát triển và giao thoa giữa các nền văn hóa, tín ngưỡng khác nhau, nhiều thanh đồng trẻ vẫn chưa hiểu tường tận về tín ngưỡng thờ Mẫu, dẫn đến một số hành vi, ứng xử không đúng mực, gây phản cảm, thậm chí một số người còn lợi dụng tín ngưỡng để trục lợi cá nhân, gây bức xúc trong xã hội và cả những người trong cuộc. Vì vậy, rất cần những con người như đồng thầy Nguyễn Thị Năm đó là những người trực tiếp lưu giữ bảo tồn những truyền thống tốt đẹp của di sản văn hóa dân tộc. Họ là những người truyền lửa, truyền niềm tin yêu và cả sự tin tưởng về một thế giới tâm linh cùng những giá trị văn hóa lâu đời.
Đồng thầy Nguyễn Thị Năm cũng luôn mong muốn là thế hệ đời sau có thể quan tâm hơn đến đạo Mẫu, để biết cội nguồn thánh thần, những con người hàng ngàn năm lịch sử đã có công gìn giữ đất nước.
Với những đóng góp to lớn cho nền văn hóa đạo Mẫu Việt Nam, thủ nhang – đồng thầy Nguyễn Thị Năm xứng đáng là một nghệ nhân đồng thầy tiêu biểu trong cộng đồng các đồng thầy trên khắp cả nước nước, đang và sẽ ra sức bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị tín ngưỡng thờ Mẫu – văn hóa di sản phi vật thể của người Việt.